Djathi

INFO

Periudha: e panjohur

Prejardhja: Shqipe

Familja e fjalëve: djathar, djathëpunues, djathore

Sinonime: kaçkavall

Antonime: -

Shprehje: 

"djathë i freskët", "djathë i bardhë", "djathë lope"

DMTH

Djathi është ushqim që vie si derivat i qumështit dhe që prodhohet me shije, struktura dhe forma të ndryshme duke koagulluar proteinën e qumështit, kazeinën.  Të gjithë djathërat prodhohen nga qumështi i lopës, buallicës, dhisë dhe deles. Djathi është ushqyes falë proteinave, yndyrërave, vitaminave dhe materieve minerale që përmban. Por meqë disa përbërës ndryshojnë gjatë proceseve të perpunimit, dallohet tërësisht nga qumështi.

ETIMO

Prejardhja e djathit na çon në lindjen e mesme, ku nomadët arabë ishin të parët që mësuan prodhimin e djathit.

Në gjuhën shqipe fjala djathë ka ardhur nga folja “ath-“ athëtoj:

të ath -> të jath -> t’jath -> djathë

për të treguar qumështin që është bërë i athët, e që pastaj i është shtuar parashtesa d (t-d) ashtu sikur te fjalët tëmbli (nga e ëmbël), tëlyni, etj.

Edhe forma e vjetër GJATHË që përdoret në dialekte ka të njejtën prejardhje, gjë e athë (e hidhur).

[wp-review]