Enigma

INFO

Periudha: shek. XIV

Prejardhja: Greke

Familja e fjalëve: enigmatik

Sinonime: mister, gjëegjëzë

Antonime: 

Shprehje: 

"enigmë e pazgjidhur", "gjej enigmën", "enigma e Sfinksit"

DMTH

Enigma është një formulim i vështirë për t’a kuptuar, zbërthyer apo shpjeguar. Figurativisht, fakt i pashpjegueshëm apo person i pakuptueshëm.

ETIMO

Enigma ka zanafillë greke dhe vjen nga fjala “ainigma” (formë e  foljes “ainìssesthai” flas me enigma, thënie e errët e turbullt), e cila rrjedh nga “àinos” që do të thotë përrallë, fabulë.

Enigma është një fjalë shumë e mistershme që tregon një fakt duke fshehur informatat më të rëndësishme dhe angazhon shumë intelektin (e bashkëbiseduesit p.sh.); shpeshherë përdorim alegori për të përshkruajtur një gjë të thjeshtë.

Filimisht, enigma ka patur kuptimin e një gjëegjëze. Fjala ka një histori shumë të lashtë: mjafton të mendojmë për figurën mitologjike të Sfinksit, që propozonte udhëtarëve gjëegjëza dhe i shqyente nëse nuk ishin të aftë t’i zgjidhnin ato.

Nga gjëegjëza tek kuptimi i përgjithshëm hapi është i shkurtë. Mund të flasim për një profesor që teston mendjemprehtësinë e studentëve duke folur me enigma; për një përgjigje enigmatike që na bën të dyshojmë; për një mister që kaplon një person, shtëpi apo lagje; për rrethanat e një vrasjeje.

Nuk është befasi, që makina kriptografike që përdornin nazistët gjate Luftës se Dytë Botërore u quajt Enigma, për të cilën u xhirua edhe një film (The imitation game) me Benedict Cumberbatch.

[wp-review]